Osteopathie, wat is dat nu eigenlijk?
Wat doet een osteopaat nu eigenlijk? Ondanks dat het steeds normaler is om je paard regelmatig te laten checken door een osteopaat, blijft dit voor veel mensen een vaag gebied. In deze blog wil ik graag wat meer uitleg geven over de achtergronden van osteopathie. Want hoe weet die osteo waar hij moet zijn? En wat voor effect heeft dit op het lichaam? En wat bedoelt die osteopaat als hij zegt ‘je paard heeft last van zijn lever’?
Als osteopaat werken we op 3 niveau’s;
1) Het pariëtale systeem (botten, gewrichten, spieren),
2) Het viscerale systeem (de organen)
3) Het cranio-sacrale systeem (de schedel, het heiligbeen en alle verbindingen daartussen zoals het hersenvlies)
In deze 3 niveau’s gaan we op zoek naar bewegingsblokkades, en mobiliseren deze weer. Normaal gesproken lopen we als osteopaat éérst de hele wervelkolom langs, op zoek naar blokkades. Deze blokkades vertellen ons veel over wat er aan de hand is in het lichaam, en waar we moeten gaan zoeken. Maar hoe kan dat?
Zoals iedereen wel weet lopen alle zenuwimpulsen van de spieren, organen, haartjes etc naar de hersenen en terug via de ruggenwervels. In deze ruggenwervels is dus een zeker communicatie-centrum voor zenuwimpulsen. Er wordt daar bepaald waar een bepaalde impuls naartoe gaat. Sommigen zullen naar de hersenen gaan, bv als je blaas vol raakt, dan stuurt je blaas een signaal naar je ruggenwervels, en die weer naar je hersenen voor bewustwording dat je naar het toilet moet. Die sturen weer je benen aan om je richting het toilet te bewegen.
Deze impulsen kunnen ook de hersenen overslaan. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de peristaltische bewegingen van de darm. Die worden door het lichaam via de ruggenwervels terug gecommuniceerd naar de darmen en stimuleren of verminderen contracties. We hebben daar geen bewuste invloed op.
Op het moment dat er iets ‘mis’ gaat in een orgaan of spier, is het belangrijk dat het lichaam dit ook doorgeeft. Je hebt bijvoorbeeld de spier van je kuit verrekt. Je lichaam registreert dat, en zal de spier proberen te beschermen. De spier zelf, en zijn omgeving worden extra alert gemaakt, en zullen die actie ondernemen die zorgt dat de spier ontzien wordt. Pijn is er eentje van, verstijving ook, maar ook omliggende spieren zullen proberen de beweging op te vangen die de geblesseerde spier zou moeten maken.
Maar waar wordt dit geregeld? Daar komt de Sympatische Basis Activiteit om de hoek kijken. De SBA is de activiteit van de zenuwen in het ruggenmerg, en is het communicatiecentrum in de ruggenwervels. Hier is altijd een bepaalde basis activiteit van electrische prikkels. Komt er echter een extreme prikkel binnen, zoals wanneer je geblesseerd raakt, wordt er ook in het ruggenmerg alarm geslagen door de SBA te verhogen. Deze verhoging zorgt er tevens voor dat de wervel geïmmobiliseerd wordt.
Dit gebeurd niet alleen bij spierbeschadigingen, maar ook als organen of klieren het zwaar krijgen. Organen en klieren bestaan namelijk ook uit allerlei kleine spiertjes. Het principe is dus precies hetzelfde! Naast dat de wervel geblokkeerd wordt, stuurt deze wervel niet alleen de beschadigde spier aan, maar ook allerlei andere spieren, bloedvaten, organen, haartjes, zweetklieren etc. Ook zij ondervinden hiervan de gevolgen. Denk maar eens aan het krom staan van iemand die maagpijn heeft, of het fronsen van iemand die hoofdpijn heeft. Dat is precies dit principe!
En laat het nu zo zijn dat in combinatie met meerdere symptomen die je vanuit de neurologie leert te verklaren, de verdeling van de organen over de ruggenwervels best aardig te traceren is, en te koppelen aan elkaar zodat je oorzaak en gevolg kunt identificeren. Dat laatste stukje is een vak apart, en zal ik jullie niet mee lastig vallen, daar gaat heel wat opleiding aan vooraf, maar maakt wel dat je als osteopaat echt aan de kérn van het probleem kunt werken, en niet alleen het symptoom ervan wegmoffelt zoals zo vaak gebeurd.
Dus wat wilt het nu zeggen dat je osteopaat opmerkt dat je paard wat last heeft van zijn lever? Vooral dat daar een verstijving zit, een bewegingsbeperking. Deze beperking is per direct niet pathologisch (ziekmakend), maar zorgt wel dat de lever veel moeilijker zijn functie uit kan voeren. Want een verstijfde lever zorgt dat er minder bloed doorheen kan, dat er minder bloed gezuiverd kan worden, dat er minder bouwstoffen opgeslagen of vrijgelaten kunnen worden, dat er minder vetten verteerd kunnen worden etc etc. Per direct wordt je paard dus niet ziek van een bewegingsblokkade op zijn lever omdat hij nog compensatiemogelijkheden heeft, maar op termijn gaat deze zeker impact hebben op het paardenlichaam en zijn gezondheid, hij vervult nogal wat belangrijke functies!
Dit is ook waarom we als osteopaat graag preventief werken, dat wil zeggen met regelmatige controles, en niet pas als het paard ernstig ziek is. Zeker kunnen we ook dan ondersteunen in het herstelproces (en dan zeker in samenwerking met een dierenarts), maar we kunnen zoveel eerder al problemen herkennen en voorkomen, door het hele lichaam mobiel te houden, en in een vroegtijdig stadium dus al problemen voorkomen!
Osteopathie en pijnreductie
Iedereen is wel eens tegen zijn schenen geschopt. Het eerste wat je doet is wrijven over je scheenbeen; beweging, druk en warmte zorgen dat de pijn vermindert. Zolang er beweging en warmte is binnen een lichaam worden de pijn-zenuwen onderdrukt, doordat de pijnzenuwen exact dezelfde route volgen als de druk en bewegingszenuwen. Zodra iets in het lichaam ophoudt met bewegen, worden de pijn-zenuwen niet meer onderdrukt, en ondervind je dus pijn. Door verschillende technieken mobiliseert de osteopaat de blokkades, waardoor beweging weer plaats kan vinden, en de pijn verdwijnt.
Wat maakt osteopathie anders dan een kraker/chiropractor?
Een osteopaat heeft een veel breder werkvlak dan een chiropractor. Chiropractors behandelen enkel het pariëtale gedeelte van het lichaam, dus de botten, spieren, pezen, wervelkolom en alle gewrichten. Een osteopaat kijkt verder. Hij behandelt ook het viscerale (organen) en cranio-sacrale gedeelte (weerstand, hoofdpijn, gedrag). Hij doet dit om een belangrijke reden. Een korte uitleg:
Alle zenuwen uit het hele lichaam delen informatie met elkaar en de hersenen via de ruggenwervels. Van deze informatie is 20% efferent. Dat wilt zeggen; het brengt informatie van het centrale zenuwstelsel naar de spier, het gewricht, het orgaan etc. 80% van deze informatie is afferent. Dat wilt zeggen, sensorische informatie vanuit spieren en organen naar het centrale zenuwstelsel toe. Er wordt dus 4x zoveel informatie vanaf een spier of orgaan naar de wervel gebracht, dan vanuit de wervel naar de spier. Om echt de kern van het probleem aan te pakken, is het dus zeer belangrijk om ook het viscerale en cranio-sacrale gedeelte mee te nemen in de behandeling, gezien daar regelmatig de oorzaak van het probleem ligt. Breng je hier geen verlichting, dan zullen de zenuwen overprikkeld blijven, en is je hervonden beweeglijkheid maar van korte duur, dus ook die in de wervelkolom. Hoe dat komt kan je hieronder lezen.
Informatie van en voor het hele lichaam wordt gedeeld dmv elektrische impulsen die via de zenuwen naar de ruggenwervel lopen. De ruggenwervel is dus een soort verzamelaar van informatie, gecodeerd in elektrische impulsen. In de ruggenwervel zelf is ook een elektrische basis activiteit te vinden. Zodra de irritatie van een spier of orgaan omhoog gaat, worden er sterkere impulsen gestuurd naar de ruggenwervel. Deze elektrische impulsen verhogen de basis activiteit in de wervelkolom. Zodra de basis activiteit in de wervel een bepaalde grens overschrijdt, gaat er een ‘alarm’ af; het lichaam gaat actie ondernemen.
Deze actie bestaan uit het verhogen of verlagen van de activiteit van alle structuren die vanuit deze wervel aangestuurd worden. Denk maar eens aan wat je ziet als iemand buikpijn heeft. Niet alleen de binnenkant doet pijn, maar ook de buikspieren spannen zich aan, waardoor de patiënt voorover zal buigen. Dit komt door bovenstaand principe. Één wervel kan dus meerdere spieren, gewrichten en organen aan laten spannen. Een blokkade beïnvloedt dus op meerdere levels de activiteit in het lichaam.